Od 1 stycznia 2020 roku obowiązują poważne zmiany w zakazie handlu. Tak jak dotychczas w Wigilię i Wielką Sobotę nie zrobimy zakupów po godzinie 14, będzie też zaledwie kilka niedziel handlowych w roku.

W 2019 roku jedna niedziela w miesiącu była handlowa, istniały też nieliczne obostrzenia w handlu w dni świąteczne. Po prawie 2 latach od wejścia w życie ustawy ograniczającej handel w niedzielę i święta przepisy uległy dotkliwemu zaostrzeniu. Nie będzie już sytuacji, że handlowa będzie każda ostatnia niedziela miesiąca – kalendarz na rok 2020 przewiduje tylko 7 takich, a nie 15, jak miało to miejsce w poprzednim roku. Przypadają one:
- 26 stycznia,
- 5 kwietnia,
- 26 kwietnia,
- 28 czerwca,
- 30 sierpnia,
- 13 grudnia,
- 20 grudnia.

Zakaz handlu po 14 nowością?
Regulacja ta dotyczy jedynie dwóch dni w roku – Wigilii i Wielkiej Soboty. Warto też podkreślić, że przepisy te obowiązywały już w 2018 roku, więc nie będą niczym nowym.
Ze zmian w przepisach ucieszą się z pewnością niektórzy pracownicy sklepów, którzy będą mieli więcej czasu na odpoczynek w gronie rodziny. Nowe regulacje mogą natomiast uderzyć w przedsiębiorców, którzy nie będą mogli otworzyć swoich sklepów w niedzielę niehandlową, a w Wigilię i Wielką Sobotę skrócą godziny pracy. Od stycznia 2020 roku ustawa o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni zaczęła obowiązywać w pełni. To oznacza, że dotychczasowe niedziele handlowe były wyjątkami przewidzianymi w tej ustawie.

Podstawa prawna:
Art. 5. W niedzielę i święta w placówkach handlowych:
1) handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem;
2) powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu i wykonywania czynności związanych z handlem – są zakazane.

Art. 7. 1. Zakaz, o którym mowa w art. 5, nie obowiązuje w:
1) kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia;
2) niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy;
3) ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu.
Art. 8.1. W dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy w placówkach handlowych:
1) handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem;
2) powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu i wykonywania czynności związanych z handlem – po godzinie 14.00 są zakazane, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 6.

Wyłączenie zakazu handlu w niedziele i święta
Zakaz, o którym mowa w art. 5 ustawy o zakazie handlu w niedziele i święta, nie obowiązuje:
1) na stacjach paliw płynnych;
2) w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami;
3) w aptekach i punktach aptecznych;
4) w zakładach leczniczych dla zwierząt;
5) w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami;
6) w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych;
7) w placówkach pocztowych w rozumieniu ustawy z 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2018 r., poz. 2188);
8) w placówkach handlowych w obiektach infrastruktury krytycznej, o której mowa w ustawie z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2018 r., poz. 1401 i 1560);
9) w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich;
10) w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku;
11) w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych;
12) w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych;
13) w placówkach handlowych na dworcach w rozumieniu ustawy z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2018 r., poz. 2016 i 2435), w portach i przystaniach morskich w rozumieniu ustawy z 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2017 r., poz. 1933) oraz w portach i przystaniach w rozumieniu ustawy z 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2017 r., poz. 2128; z 2018 r., poz. 1137 i 1694, oraz z 2019 r., poz. 125) – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych;
14) w centrach pierwszej sprzedaży ryb, w przypadku sprzedaży ryb z burty, w gospodarstwach rybackich, placówkach handlowych zajmujących się odbiorem produktów rybołówstwa i akwakultury oraz handlem takimi produktami;
15) w placówkach handlowych w portach lotniczych w rozumieniu ustawy z 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2018 r., poz. 1183, 1629 i 1637, oraz z 2019 r., poz. 235);
16) w strefach wolnocłowych;
17) w środkach transportu, na statkach, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych;
18) na terenie jednostek penitencjarnych;
19) w placówkach handlowych na terenie jednostek wojskowych;
20) w sklepach internetowych i na platformach internetowych;
21) w przypadku handlu towarami z automatów;
22) w przypadku rolniczego handlu detalicznego w rozumieniu ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2018 r., poz. 1541, z późn. zm.);
23) w hurtowniach farmaceutycznych;
24) w okresie od 1 czerwca do 30 września każdego roku kalendarzowego – w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn;
25) w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach;
26) w zakładach pogrzebowych;
27) w placówkach handlowych, w których handel prowadzony jest przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek;
28) w piekarniach, cukierniach i lodziarniach, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi;
29) w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna;
30) na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi;
31) w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych, o których mowa w pkt 30, w zakresie czynności związanych z handlem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania tych czynności;
32) w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego.

Przeważająca działalność, o której mowa w ust. 1 pkt 2, 5, 6, 28, 29 i 30, oznacza rodzaj przeważającej działalności wskazany we wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o którym mowa w ustawie z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2018 r., poz. 997, 1000, 1629 i 1669).

mgr Robert Gorczyca prawnik, ekspert prawa pracy specjalista ds. BHP inspektor ochrony przeciwpożarowej