Wyniki badań najpopularniejszych kolorów samochodów pokazują, że ciągle dominują te podstawowe. Jest to jednak duże uproszczenie. Mówią one bowiem np. o kolorze „czarnym”, nie uwzględniając subtelnych różnic w wyglądzie karoserii. Warto wiedzieć, że kolor na samochodzie jednej marki jest nierówny pozornie temu samemu kolorowi u konkurencji. 

Mimo iż na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, niekoniecznie to, co jest umieszczone na Fiacie, jest tożsame z produktami od Ferrari. Często różnica w lakierach sprowadza się do efektów powstających dzięki specjalnie dobranym pigmentom. Niektóre farby mogą zmieniać kolor w zależności od kąta, pod jakim są oglądane, inne dają blask i połysk w promieniach słonecznych, są także takie, które wykazują subtelną głębię i blask.

Z czego zbudowany jest unikalny kolor marki
Na przestrzeni lat wiele marek samochodów próbowało i wciąż próbuje utrzymać swój unikatowy styl. Z kolorem lakieru jest oczywiście podobnie. Czy myśląc o samochodach marki Mercedes, oczyma wyobraźni widzimy kolor zielony, czy czerwony, a może srebrny? Nie da się ukryć, luksusowa marka samochodów najlepiej czuje się w kolorze srebrnym, szczególnie kod OEM 744 może być wielu osobom znany. Jest to najbardziej popularny kolor mercedesa. Gdy widzimy taki samochód, niewątpliwie kojarzy nam się z luksusem i sportowym charakterem.
Wszystko sprowadza się do pigmentu, który został użyty do produkcji danego lakieru. Od dawna prowadzi się badania nad zastosowaniem nowych substancji nieorganicznych i syntetycznych. Pigment to rozdrobniona, barwna substancja stała, nierozpuszczalna w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych. Jest syntetyczna lub pochodzenia naturalnego. Do najczęściej stosowanych w lakiernictwie renowacyjnym pigmentów nieorganicznych należą te białe i czarne – sadze. Zdecydowanie najważniejszą i najliczniejszą grupę stanowią organiczne pigmenty syntetyczne, np. nierozpuszczalne barwniki bazowe.
Przez lata pigmenty metaliczne różnych typów (zależnych od wielkości płatków aluminium, z których powstały) gwarantowały innowacyjny wygląd lakieru. Rozwiązanie to obecnie nie odpowiada już na zapotrzebowania rynku.
Xirallic to jeden z najdroższych pigmentów stosowanych do produkcji lakierów efektowych. Tuż po wynalezieniu jego cena była znacznie wyższa od obecnej, ale producenci samochodów dostrzegli możliwości, jakie im dawał. Stopniowo upowszechniono stosowanie tego pigmentu, dzięki czemu koszt nie przyprawia już o zawroty głowy. Xirallic po dodaniu do żywicy nadaje lakierowi unikalny blask i intensywność barwy. Nowością są pigmenty wykazujące inny kolor w zależności od kąta patrzenia. Zbudowane są one z płatków tlenku krzemu pokrytego różnymi tlenkami metali. Firma Multichem wprowadziła na rynek produkt zawierający takie pigmenty – StarDust – w różnych wariantach kolorystycznych. Dzięki dodaniu niewielkiej jego ilości otrzymuje się niezwykłe kolory, ciekawsze pod względem głębi czy intensywności od powszechnie znanych kameleonów. Należy też wspomnieć o pigmentach perłowych, które dają charakterystyczny efekt połysku. To zjawisko wynika z załamania światła i wielokrotnych jego odbić w zależności od kąta obserwacji i wielkości cząstek.

Jak odtworzyć oryginalną powłokę samochodu?
Najprostszym sposobem sprawdzenia, jakiego koloru potrzebujemy, jest odnalezienie tabliczki znamionowej, która znajduje się w każdym samochodzie. Jej lokalizacja jest zależna od marki auta. Z tabliczki należy odczytać tzw. kod OEM, który jest kombinacją liter i cyfr, odpowiadających jednemu kolorowi. Odnalezienie kodu koloru to połowa sukcesu. Barwy występujące pod jednym kodem OEM mogą się różnić odcieniem. Jest to spowodowane produkcją samochodów w różnych fabrykach na przestrzeni lat. Dla przykładu topowy srebrny kolor Volkswagena, występujący pod kodem LA7W, po raz pierwszy pojawił się w roku 1997 i jest on używany do dziś. Jest więc wielce prawdopodobne, że lakier produkowany przez 20 lub więcej lat będzie posiadał różne wersje kolorystyczne. Dodatkowo karoseria samochodu narażona na działanie czynników atmosferycznych ulega stopniowemu odbarwianiu. 
W programach recepturowych oprócz koloru podstawowego (tzw. matki) mamy do wyboru warianty różniące się nieznacznie kolorem czy wielkością ziarna. Większość firm produkujących lakiery samochodowe posiada dokumentacje kolorystyczne, tzw. kolorboksy. Na rynku dostępne są dwa rodzaje kolorboksów – posegregowane według marki samochodu i chromatycznie (według koloru). Każdy wzornik znajdujący się w kolorboksie ma przypisany kod OEM i markę samochodu. W bardzo łatwy sposób możemy więc sprawdzić, czy interesujący nas kolor pasuje do tego na karoserii. Oczywiście dokumentację kolorystyczną można podzielić również według sposobu produkcji: poligrafia (stara technologia, słabo odwzorowująca oryginalne lakiery), metoda natryskowa (najdroższa, ale najwierniej odwzorowująca użyte lakiery i sposób aplikacji) oraz coating (łączy zalety obu – relatywnie niski koszt przy zachowaniu oryginalnych lakierów). System porządkowania według marki ma niewątpliwie dużo zalet, największe z nich to przejrzystość i łatwość obsługi przez niewprawionego użytkownika. Natomiast dla tego bardziej zaawansowanego lepszym rozwiązaniem jest dokumentacja w układzie chromatycznym. Przy bliższym poznaniu okazuje się on bardzo wszechstronnym rozwiązaniem. Układ chromatyczny dokumentacji kolorystycznej oferuje wszelkie zalety swego konkurenta (wystarczy wpisać numer OEM do programu recepturowego, a otrzymamy konkretny numer fiszki), a dodatkowo pozwala odszukać kolor karoserii bez znajomości numeru producenta samochodu. Układ według kolorów to tak naprawdę rozbudowana wersja wariantów kolorystycznych w danej marce. Nie jest tajemnicą, że część kolorów jest uniwersalna niezależnie od marki pojazdu. Znając numer fiszki odpowiadający kodowi OEM, mamy do dyspozycji kilka wariantów tego koloru w sąsiedztwie – dzięki temu możemy lepiej dobrać kolor karoserii, uwzględniając zmiany barwy ze względu na upływ czasu, wpływ warunków atmosferycznych itd.
Bardzo ważnym aspektem doboru koloru jest aplikacja. Sposób nakładania lakierów, zwłaszcza metalicznych, ma kluczowy wpływ na końcowy efekt, bowiem decyduje o ułożeniu cząsteczek metalu w warstwie. Znacznie gorsze efekty uzyskujemy, kiedy pigment jest zgrupowany lub ułożony nierówno. Pigmenty metaliczne mają inną strukturę od soldowych, w znacznym powiększeniu przypominają strukturę płatków i są cięższe. 
Warto przy okazji wspomnieć o sile krycia lakierów bazowych. Kiedyś nowa powłoka miała grubość 150 mikronów, dziś mieści się w 100 mikronach. Ponadto częste stosowanie lakierów z efektami wizualnymi (dodatki w postaci xirallic czy komponenty typu StarDust), które są częściowo transparentne, wpływa znacząco na siłę krycia. Wtedy dużego znaczenia nabiera barwa podłoża, na jakie aplikujemy kolor. Takie informacje zawarte są w programie recepturowym, ale zdarza się, że lakiernicy nie czerpią z niego wiedzy. Podłoże prawidłowo przygotowane pod lakier nawierzchniowy może wpłynąć na zmniejszenie zużycia lakierów bazowych nawet o 50%.

Transfer koloru na karoserię
Klasycznie dzieli się lakiery na konwencjonalne i wodorozcieńczalne. Kluczowym elementem, który rozróżnia te dwa rodzaje farb, jest sposób nanoszenia, moment, kiedy cząstki lakieru są przesyłane z pistoletu na podłoże. Tradycyjnie stosowane lakiery rozcieńczalnikowe w czasie natrysku szybko rozpraszają się na powierzchni, a zawarty w nich rozcieńczalnik bardzo szybko odparowuje, natomiast farby wodne potrzebują więcej czasu, by woda się z nich ulotniła. W tym przypadku duże znaczenie mają temperatura i wilgotność. 
Przed finalnym lakierowaniem koniecznie należy wykonać natrysk próbny. Trzeba pamiętać, by w miarę precyzyjnie odwzorować późniejsze warunki malowania samochodu, czyli właściwe ciśnienie powietrza, liczbę warstw i pistolet lakierniczy. Często w mieszalni stosuje się minipistolety o mniejszej dyszy, co obniża wiarygodność natrysku próbnego. Przed samym lakierowaniem upewnijmy się, czy powłoka antykorozyjna w naprawianym miejscu została odtworzona w sposób należyty. Dotyczy to również koloru podkładu – ma to niebagatelne znaczenie w efekcie końcowym, uzyskanym w wyniku lakierowania.
Na efekt końcowy lakierowania wpływa także wielkość lakierowanego elementu: czy jest to lakierowanie całościowe, czy tylko miejscowe. Podstawowa trudność polega na tym, iż auta niejednokrotnie są przemalowywane i mają kilka różnych odcieni. Odcienie te są umiejętnie zamaskowane przez tzw. cieniowanie, więc właściwy dobór koloru do jednej części auta nie gwarantuje dobrego efektu dla części pozostałych. Kolejnym błędem wpływającym na niewłaściwą ocenę koloru jest sprawdzanie odcienia w pomieszczeniach zamkniętych (garaż, warsztat, kabina lakiernicza) – sztuczne oświetlenie zniekształca postrzeganie koloru.
Aby prawidłowo ocenić dobór koloru, trzeba zadbać o odpowiednie oświetlenie. Najlepszym wyborem jest naturalne światło słoneczne. Kolory w oświetleniu sztucznym wyglądają inaczej niż w świetle dziennym. Zjawisko to nosi nazwę metamerii. Jest ono spowodowane tworzeniem podstawowych komponentów wchodzących w skład lakieru z innych pigmentów. Kolor musi być oceniany w świetle dziennym, choć zbyt mocne światło słoneczne może w tym przeszkadzać. Alternatywnym rozwiązaniem jest posiadanie lampy imitującej naturalne oświetlenie. 
Miejsce, w którym dokonujemy porównania, musimy oczyścić, możemy to zrobić, wykorzystując pasty polerskie – zalecamy rozpocząć polerowanie od pasty EASY, a następnie wypolerować miejsce mleczkiem WAX. W trakcie porównania pamiętamy, aby dokonać go pod kilkoma kątami. 
Po przebrnięciu przez te wszystkie informacje dochodzimy do wniosku, że kolor to nie tylko produkt w puszce, ale cały układ zależności. Każdy trybik tej machiny jest niezbędny, aby uzyskać kolor, który będzie idealny, taki jak oryginalny, fabryczny. Musimy pamiętać, że techniki lakierowania mogą wpłynąć na zmianę postrzegania danego koloru. Dwaj lakiernicy, mając ten sam kolor do dyspozycji, mogą w procesie lakierowania otrzymać powierzchnie o różnym odcieniu. Najlepszą metodą dopasowania koloru jest technika cieniowania. Większość producentów lakierów renowacyjnych opracowało tę metodę naprawy i przygotowało odpowiednie materiały pomocnicze. Należy zatem dokładnie czytać instrukcje i korzystać z porad technicznych.

Jakub Tomaszewski
specjalista ds. receptur i kolorysta Multichem Sp. z o.o., producent lakierów marki Profix