Jednym z najprostszych sposobów legalizacji zatrudnienia cudzoziemca w Polsce jest tzw. procedura oświadczeniowa. Skorzystanie z niej znacznie przyspiesza podjęcie pracy przez obcokrajowca. Okres wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wynosi do 24 miesięcy.

Procedura oświadczeniowa dla obywateli Ukrainy
Do sporządzenia, a następnie złożenia oświadczenia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy pracodawca potrzebuje następujących informacji:
1. Dane podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi: nazwa/imię i nazwisko; NIP, REGON; adres.
2. Dane dotyczące cudzoziemca: imię i nazwisko; data urodzenia; obywatelstwo; dokument podróży – seria i numer, data wydania i data ważności.
3. Informacje dotyczące pracy powierzonej cudzoziemcowi: stanowisko/rodzaj wykonywanej pracy; nazwa i kod zawodu; symbol PKD; miejsce wykonywania pracy; rodzaj umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy; wymiar czasu pracy; wysokość wynagrodzenia brutto; okres wykonywania pracy.

Do wypełnionego oświadczenia należy dołączyć także zestaw dokumentów, takich jak:

• ważny dowód osobisty lub inny dokument podróży potwierdzający tożsamość cudzoziemca;
• kopię wszystkich wypełnionych stron ważnego dokumentu tożsamości lub podróży;
• dowód wpłaty w wysokości 30 zł za wpis do ewidencji oświadczeń.

W celu rejestracji oświadczania i kompletu zgromadzonych dokumentów pracodawca powinien udać się osobiście do urzędu pracy, właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce stałego pobytu.
Powiatowy Urząd Pracy w termie 7 dni od złożenia oświadczenia o powierzeniu pracy obcokrajowcowi ma obowiązek dokonania wpisu do ewidencji lub poinformowania o odmowie dokonania wpisu. Procedura ta może ulec wydłużeniu do 30 dni, jeżeli nastąpi konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Aby wspomniany wpis był dokonany, muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:

• cudzoziemiec jest obywatelem państwa określonego w rozporządzeniu o włączeniach podmiotowych lub o zawodach,
• cudzoziemiec nie będzie wykonywał pracy sezonowej,
• wymogiem wpisania oświadczenia do ewidencji oświadczeń jest to, aby wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie była niższa niż pracowników, którzy wykonują pracę na podobnym stanowisku bądź podobny rodzaj pracy.

W przypadku otrzymania z PUP odmowy wpisu oświadczenia do ewidencji podmiotowi zatrudniającemu przysługuje prawo odwołania. Odwołanie takie należy złożyć do ministra właściwego ds. pracy, za pośrednictwem starosty – nie później niż w ciągu 14 dni od daty otrzymania decyzji odmownej.
Pismo dotyczące odwołania nie musi mieć szczególnego uzasadnienia. Wystarczy w nim napisać, że strona odwołująca się od decyzji jest z niej niezadowolona. Wówczas minister ds. pracy ma 3 możliwości:

• utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję,
• uchylić zaskarżoną decyzję w całości lub w części,
• umorzyć podstępowanie odwoławcze.

Pracodawca, który uzyska wpis oświadczenia do ewidencji, musi poinformować Powiatowy Urząd Pracy – w terminie 7 dni – o podjęciu przez cudzoziemca zatrudnienia. Jeżeli okaże się, że cudzoziemiec nie stawił się w wyznaczonym dniu u pracodawcy i nie podpisał umowy, podmiot zatrudniający również jest zobowiązany do poinformowania o tym fakcie PUP – w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia pracy wpisanej w oświadczeniu.
Przekazanie informacji do PUP następuje analogicznie jak w przypadku rejestracji oświadczenia – przez stronę www.praca.gov.pl na druku PSZ-PPPO.

Jeżeli podczas zatrudnienia dojdzie do zmiany warunków pracy zawartych w oświadczeniu, podmiot zatrudniający powinien wystąpić o nowe oświadczenie. Nie ma takiej konieczności w następujących przypadkach:

• zmiany siedziby lub miejsca pobytu, nazwy czy formy prawnej podmiotu zatrudniającego,
• przejścia zakładu pracy bądź jego części na innego pracodawcę,
• zawarcia umowy o pracę zamiast umowy cywilnoprawnej.

mgr Robert Gorczyca
ekspert prawa pracy
prawnik, specjalista ds. BHP
inspektor ochrony przeciwpożarowej