Technologia 3D pomiaru geometrii kół pojazdu wyeliminowała szereg niedogodności związanych ze stosowaniem urządzeń poprzednich generacji. Brak elektroniki mocowanej do kół. Nie pojawia się problem zasłaniania wiązki podczerwieni przez spoilery. Nie występują kłopoty z rozładowanym akumulatorem. Pomiary są bardzo szybkie.

Korzystając z postępu technicznego, urządzenia są nieustannie doskonalone. W efekcie już prawie każde stanowisko do pomiaru geometrii może być unowocześnione. Przy czym nie oznacza to konieczności ponoszenia wysokich kosztów na rozwiązania wielokamerowe czy hybrydy łączące technologie 3D i CCD. Wystarczą dwie wysokorozdzielcze kamery z zestawem obiektywów, typoszereg tarcz refleksyjnych z markerami o różnych rozmiarach i specjalne oprogramowanie przetwarzające.

Odwrócone podejście
Indywidualne dopasowanie urządzeń i podzespołów do stanowiska pomiarowego to obecnie priorytet zespołu konstruktorów i techników instalujących urządzenia Werther. Długa lista wymagań odnośnie do warunków instalacji urządzenia i konieczność budowy specjalnych stanowisk wg wymagań producenta to w większości już przeszłość. Obecnie zmartwieniem dostawcy jest stworzenie profesjonalnego i wygodnego stanowiska diagnostycznego w warunkach, jakimi dysponuje inwestor.
Jak to zostało zrealizowane w praktyce? Producent urządzeń marki Munster dostarcza wariantowe zestawy do instalacji urządzeń. Do konkretnych warunków dobierane są najkorzystniejsze podzespoły i parametry, takie jak:

• rozdzielczość kamer,
• pozycjonowanie pionowe lub poziome kamer i promienników IR,
• ogniskowe obiektywów: 9, 12, 17 lub 25 mm,
• rozmiar tarcz refleksyjnych – dysponujemy 6 typami,
• rozstaw kamer.

Rozstaw kamer dostosowuje się indywidualnie, tak aby pomiar samochodów bardzo szerokich, np. małych ciężarówek i samochodów amerykańskich, czy pojazdów wąskich, takich jak meleksy, był wygodny.

Wymagania ogólne
Wymagania odnośnie do stanowiska pomiarowego podano poniżej. Dopuszczalne są następujące różnice poziomów:

• pomiędzy stroną lewą i prawą: 1 mm,
• pomiędzy przodem i tyłem: 2 mm,
• po przekątnej przód lewo – tył prawo: 2 mm,
• po przekątnej przód prawo – tył lewo: 2 mm.

Powierzchnia stanowiska powinna być równa i płaska, tak aby umożliwić wykonanie kompensacji bicia obręczy kół metodą przetoczenia do tyłu na odległość do 0,4 m. Obrotnice i płyty rozprężne powinny być umieszczone w zagłębieniu na poziomie stanowiska pomiarowego. W przypadku wykonywania jedynie pomiarów (bez regulacji) tylne płyty nie są wymagane.
Gdy podane wymagania zostaną spełnione, mamy pewność, że urządzenie wskaże prawdziwe wyniki.
Odchyłki i błędy stanowiska pomiarowego należy korygować:

• w przypadku podnośnika czterokolumnowego lub nożycowego – przez okresowe poziomowanie,
• w przypadku stanowiska z kanałem przeglądowym – przez podłożenie pod obrotnice i płyty rozprężne podkładek z taśmy gumowej o wymaganej grubości.

Gdy stanowisko nie spełnia wszystkich wymagań, z pomocą przychodzą funkcje oprogramowania. Jeśli przetoczenie po płaskim i równym podłożu nie jest możliwe, stosuje się funkcję kompensacji bicia obręczy kół przy uniesionych kołach. Ponadto dostępna jest funkcja kompensacji błędów stanowiska, która uruchamiana jest automatycznie. Przeliczone mogą zostać wyniki uzyskane na stanowiskach pochyłych w granicach do 6 mm różnicy poziomów prawo-lewo oraz 12 mm różnicy poziomów przód-tył. Tę funkcję należy traktować jako pomoc przejściową, ewentualnie awaryjną w sytuacjach gdy, na przykład:

• posiadany podnośnik odkształca się przy wjeździe cięższych pojazdów,
• przypadkiem błędnie zablokowaliśmy pomosty podnośnika do pomiaru,
• podnośnik posiada różne odchylenia poziomu na różnych wysokościach platform.

Należy dążyć do stworzenia stanowiska zbliżonego do ideału. Funkcja kompensacji ustrzeże przed niewłaściwą regulacją, gdyby zdarzyły się wymienione lub podobne przypadki. Granicą własności kompensacji jest takie przechylenie pojazdu, gdy elementy zawieszenia uginają się niesymetrycznie.

Stanowiska z podnośnikami
Wygodnie stanowiska z podnośnikami nożycowymi i czterokolumnowymi są tworzone z urządzeniem w wersji Lift. Kompaktowe konstrukcje zajmują minimalną powierzchnię, wyposażone są w elektryczną windę do ustawiania kamer względem pomostów podnośnika.
Słup może być zainstalowany tuż przy przednim spoilerze samochodu lub dalej, aż do ok. 4,5 m od osi przednich kół.
Aktualnie stosunkowo najłatwiejszym sposobem uzyskania płaskiego i poziomego stanowiska jest instalacja podnośnika czterokolumnowego. Zakres prac budowlanych jest tu minimalny, jakość prac nie decyduje o końcowym wyniku – ważniejszy jest podnośnik i jego właściwości.
Gdy istotne ograniczenie stanowi ciąg komunikacyjny przed podnośnikiem lub inna przeszkoda, wówczas przydaje się system czterokamerowy Munster Falc. Po zamocowaniu do ściany umożliwia on wykonywanie pomiarów i regulacji w zasadzie na każdej wysokości pomostów podnośnika. System Falc w swej najbardziej zaawansowanej wersji przesyła wstępnie przetworzony obraz bezprzewodowo. Przykład zastosowania pokazuje fot. 5. Szafka typu Prof w tym wypadku chroni większość potrzebnych akcesoriów i osprzętu pomiarowego.

Stanowiska na kanale przeglądowym
Stanowisko to wyróżniają stabilność powierzchni pomiarowej i brak odkształceń podłoża bez względu na ciężar badanego pojazdu, jest również bezobsługowe. W przypadku stosowania zestawu Munster Lift belka kamer jest obniżana na czas pomiaru do wysokości ok. 1,2 m. W pozostałym czasie belka powinna być uniesiona (zaparkowana), aby zabezpieczyć kamery przed przypadkowym uderzeniem.
Przy adaptacji istniejącego pomieszczenia z kanałem przeglądowym koniecznie należy zwrócić uwagę na następujące czynniki:

• czy posadzka jest ciągła, nie ma na niej wykruszeń i uskoków,
• czy posadzka nie jest pofalowana,
• jakie są różnice poziomów w miejscach najazdu kołami samochodu.

Gdy występują problemy z widocznością monitora urządzenia, istnieje możliwość doposażenia w drugi monitor zamocowany w dolnej części szafki lub na ścianie kanału przeglądowego.
Zagłębienia do instalacji osprzętu pomiarowego należy wykonać przez wbetonowanie stalowych, ocynkowanych ram posiadających kotwy ustalające. Powierzchnie górne ram powinny zostać ustawione w jednym poziomie, dna zagłębień trzeba wykonać ze szczególną starannością. Najlepsze wyniki uzyskamy, stosując elementy konstrukcyjne zaprojektowane fabrycznie.
Obrotnice przesuwane są poprzecznie, aby ustawić je centralnie pod kołem wjeżdżającego pojazdu. Talerz obrotnic wraz z częścią posadzki przed obrotnicą o długości 40 cm tworzy płaską poziomą powierzchnię. Pomiędzy talerzem a obrzeżem zagłębienia umieszcza się gumowy element wyrównujący. Płyty rozprężne do uwalniania naprężeń kół osi tylnej są osadzane w tylnym zagłębieniu. Ze względów ekonomicznych warto zastosować płytę o długości 1 m i płyty wypełniające. Dostosowanie położenia uzyskuje się, zmieniając kolejność elementów. Dla pojazdów krótkich lub długich płytę przesuwamy w skrajne położenie i przekładamy wypełnienie na przeciwną stronę.
Stanowiska płaskie mogą zostać dostosowane do regulacji geometrii kół przez umieszczenie podjazdów. Podjazdy posiadają płaszczyznę poziomą do przetaczania. Zalecamy zestawy czterech podjazdów i czterech obrotnic. Elementy są przenośne i układane na stanowisku w przypadku wykonywania pomiarów. Podjazdy można stosować zarówno na stanowiskach z kanałem przeglądowym, jak i na płaskich podnośnikach. Na fot. 9, 10 i 11 przedstawiono możliwości instalacji zespołów pomiarowych, w tym na stanowisku przelotowym.
W wersji Drive kamery pomiarowe i promienniki podczerwieni rozmieszczone są w kolumnach ustawionych po obu stronach stanowiska pomiarowego. Urządzenie umożliwia utworzenie stanowiska przelotowego, potokowego, gdzie ruch samochodów odbywa się w jedną stronę.
Kolumny można ustawić przy bramie wyjazdowej. Również w przypadkach, gdy bezpośrednio przed stanowiskiem pomiarowym znajdują się przeszkody lub niemożliwe jest zamocowanie konstrukcji, mogą być zastosowane kolumny Munster 9002 3D Drive.

Dwie czy cztery kamery
Większość stanowisk diagnostycznych może być opomiarowana dwiema kamerami. Jeśli stanowisko ma podnośnik, wówczas badania na różnych wysokościach umożliwia ruchoma belka kamer przestawiana wciągarką elektryczną.
Systemy 2-kamerowe Munster są dostępne w następujących wykonaniach: 

• Lift – z kolumną i napędem pionowym belki kamer – uniwersalne zastosowanie,
• Motion – jw., na wózku z oprzyrządowaniem – wersja mobilna wielostanowiskowa,
• Prof – wersja Lift z szafką Prof,
• Pit – zestaw do kanałów przeglądowych,
• Wall – zestaw do kanałów przeglądowych z mocowaniem ściennym,
• Cube – jw., niezależne mocowanie kamer,
• Drive – stanowisko przejazdowe.

Systemy 4-kamerowe zapewniają ciągłą widoczność tarcz refleksyjnych w zakresie zmian wysokości podnośnika – od pozycji pomiarowej do pozycji regulacji i odwrotnie, bez konieczności przemieszczania kamer:

• każda z kamer obserwuje jedno koło; kamery umieszczone są wysoko i są nieruchome,
• tarcze refleksyjne są mniejsze i jednakowe, co zmniejsza uciążliwość wąskich podnośników 4-kolumnowych,
• kamery mogą być montowane do innych elementów konstrukcyjnych, takich jak ściana.

W przypadku gdy przed stanowiskiem diagnostycznym znajduje się ciąg komunikacyjny lub drzwi, 4-kamerowy system jest najlepszy. 
Specjalnie opracowany zespół 2×2 kamery o nazwie Falc pozwala na dowolne mocowanie w przestrzeni pomiędzy samochodem a ścianą warsztatu. Możliwe jest także mocowanie na kolumnach podnośnika 4-kolumnowego. Zespół Falc zastosowano do tworzenia stanowisk przeznaczonych do badań samochodów ciężarowych, autobusów i zestawów ciągnik siodłowy – naczepa.

Marek Jankowski
Werther Polska
Fot. Werther